ในการจัดทำงบการเงินนักบัญชีส่วนใหญ่สามารถทำได้อยู่แล้ว แต่ทำอย่างไรให้ถูกต้องนั้นเป็นเรื่องที่น่าคิด เพราะบางทีเราอาจจะทำงบการเงินตามความเคยชิน ในขณะที่กฎเกณฑ์ และหลักการในการทำงบนั้นมีการอัพเดทอยู่ตลอดเวลา สิ่งที่เรารู้สึกว่าถูกในอดีต อาจจะผิดในปัจจุบันก็เป็นได้
งบการเงินประกอบด้วยอะไรบ้าง ?
ลำดับแรกเรามาดูกันก่อนว่าองค์ประกอบงบการเงินคือมีอะไรบ้าง หากเป็นกิจการที่แตกต่างประเภทกัน องค์ประกอบของงบการเงินก็แตกต่างกัน
งบการเงินนั้น ในภาพรวมก็คือ สิ่งที่แสดงข้อมูลอันเป็นผลจากการประกอบธุรกิจของกิจการ ในแต่ละปีที่ผ่านไป ผู้ประกอบการคงอยากรู้ว่าทำธุรกิจมาแล้วผลเป็นอย่างไรบ้าง งบการเงินนี่แหละจึงเป็นคำตอบสำหรับคำถามนี้ ซึ่งงบการเงินแต่ละแบบจะมีลักษณะเฉพาะตัวเพื่อที่จะอธิบายผลจากการประกอบการธุรกิจที่แตกต่างกันไป

จากองค์ประกอบของงบการเงินที่เราสรุปมาให้ข้างต้น เรายกตัวอย่างกิจการสุดฮิตสองประเภท คือ ห้างหุ้นส่วนจำกัด และ บริษัทจำกัดที่ใช้มาตรฐานรายงานทางการเงิน TFRS for NPAEs
งบการเงินที่สมบูรณ์ประกอบด้วยอะไรบ้าง ?
ห้างหุ้นส่วนจำกัด งบการเงินที่สมบูรณ์ ต้องประกอบด้วย หน้ารายงานผู้สอบบัญชี (CPA) ยกเว้นกรณีห้างหุ้นส่วนขนาดเล็ก ที่เข้าเงื่อนไขทั้งหมดนี้
- ทุนจดทะเบียนไม่เกิน 5 ล้านบาท
- สินทรัพย์รวมไม่เกิน 30 ล้านบาท และ
- รายได้รวมไม่เกิน 30 ล้านบาท
ห้างหุ้นส่วนจำกัดขนาดเล็กนี้ ไม่จำเป็นต้องให้ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต (CPA) เซ็นรับรองงบแต่ต้องจัดให้มีการตรวจสอบบัญชีโดยผู้ตรวจสอบและรับรองบัญชีภาษีอากรหรือเรียกง่ายๆ ว่า TA นั่นเอง
งบที่จะต้องจัดทำประกอบด้วย 3 งบได้แก่ งบแสดงฐานะการเงิน งบกำไรขาดทุน และหมายเหตุประกอบงบการเงิน
บริษัทจำกัด งบที่ครบถ้วนสมบูรณ์ จะต้องประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ คือ
- หน้ารายงานผู้สอบบัญชี (CPA) เท่านั้น
- งบแสดงฐานะการเงิน
- งบกำไรขาดทุน
- งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของ
- หมายเหตุประกอบงบการเงิน
ถ้าดูจากภาพ ก็จะสังเกตเห็นว่า ห้างหุ้นส่วนจำกัด ไม่จำเป็นต้องจัดทำงบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของนั่นเอง
นอกจากนี้ อาจจะสังเกตเห็นงบกระแสเงินสดในตาราง แต่ทำไมเราไม่ติ้กไว้สำหรับทั้ง 2 กิจการ เนื่องจากว่าในตัวอย่างนี้ เราพูดถึงกิจการที่ใช้มาตรฐาน TFRS for NPAEs นั่นเอง ในมาตรฐานฉบับนี้ เค้าไม่ได้บังคับให้จัดทำงบกระแสเงินสดนะจ๊ะ
ข้อสังเกตในการจัดทำงบการเงิน
พอจะรู้กันแล้วว่างบการเงินนั้นมีหลายประเภท และงบการเงิน 2 ประเภทฮิตที่ทุกกิจการต้องมีนั่นก็คือ งบแสดงฐานะการเงิน และงบกำไรขาดทุน ลองมาดูกันว่า ในทั้งสองงบการเงินนี้ มีข้อสังเกตอะไรบ้างที่เราควรระมัดระวัง
บอกไว้ก่อนเลยว่า เราอ้างอิงมาจากประกาศของกรมพัฒนาธุรกิจการค้าลงวันที่
28 กันยายน 2554 เรื่อง “กำหนดรายการย่อที่ต้องมีในงบการเงิน พ.ศ. 2554” ซึ่งเป็นฉบับล่าสุดสำหรับห้างหุ้นส่วนจำกัดและบริษัทจำกัด
1. งบแสดงฐานะการเงิน
งบแสดงฐานะการเงิน พูดง่ายๆ ก็คือ งบที่แสดงฐานะว่ากิจการนั้นรวยหรือจน ณ วันที่สิ้นงวด เช่น กิจการมีสินทรัพย์เท่าไร หนี้สินเท่าไร และเหลือเป็นส่วนของเจ้าของเท่าไรกันนะ
ที่นี้ลองมาดูกันทีละส่วน ในแต่ละบรรทัดในการจัดประเภทงบการเงิน เราต้องระมัดระวังเรื่องอะไรบ้าง เวลาจัดทำงบการเงิน

สินทรัพย์หมุนเวียน
- เงินสดและรายการเทียบเท่าเงินสด : ต้องระวัง เงินฝากธนาคารที่มีภาระผูกพันและเงิน OD หรือเงินเบิกเกินบัญชี จะไม่ได้จัดอยู่ในประเภทนี้ เงินฝากธนาคารที่มีภาระผูกพันมันอยู่ในส่วนของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน และเงิน OD ต้องจัดประเภทอยู่ในส่วนของหนี้สินหมุนเวียน
- ลูกหนี้การค้าและลูกหนี้อื่น : สิ่งที่ต้องระวังก็คือ การจัดประเภทลูกหนี้อื่นว่าตรงตามนิยามรายการย่อที่ต้องมีของกรมพัฒนาธุรกิจการค้าหรือไม่ เช่น รายการค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า รายได้ค้างรับ ต้องจัดประเภทเป็นลูกหนี้อื่น ไม่ใช่สินทรัพย์หมุนเวียนนะคะ
- สินค้าคงเหลือ : ข้อผิดพลาดที่มักพบบ่อย ๆ คือ การเปิดเผยนโยบายบัญชีให้ครบถ้วน และแถมนิดนึงในเรื่องกิจการที่จด Vat กิจการเหล่านี้ต้องทำรายงานสินค้าคงเหลือ และรายงานตัวนี้ต้องตรงกับยอดที่แสดงในหน้างบการเงินด้วยนะ

สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน
- อสังหาริมทรัพย์เพื่อการลงทุน: คนส่วนใหญ่มักจัดประเภทผิด เป็นที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ แต่จริงๆ แล้วหากมีตึกให้เช่า ที่ให้เช่า เพื่อสร้างรายได้กระแสเงินสด ให้กิจการ อสังหาริมทรัพย์เหล่านี้จะต้องจัดเป็นอสังหาริมทรัพย์เพื่อการลงทุนนะจ๊ะ
- ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์: อยากให้สังเกตุว่าหมายเหตุประกอบงบการเงินเปิดเผยรายการครบถ้วนหรือไม่ เช่น นโยบายการบัญชีจะต้องเปิดเผยวิธีการคำนวณค่าเสื่อมราคาว่าเป็นวิธีใด และอายุการใช้งานของสินทรัพย์เหล่านั้นว่ามันเป็นเท่าใด

หนี้สินหมุนเวียน
- เจ้าหนี้การค้าและเจ้าหนี้อื่น: เจ้าหนี้การค้า ไม่น่าจะมีปัญหาเรื่องการจัดประเภท แต่ส่วนใหญ่มักจะมีปัญหาเกี่ยวกับการจัดประเภทเจ้าหนี้อื่น เช่น ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย รายได้รับล่วงหน้า รายการเหล่านี้ไม่ใช่หนี้สินหมุนเวียนอื่นแต่เป็นเจ้าหนี้อื่นตามนิยามของรายการย่อที่ต้องมีในงบการเงินนะคะ ต้องระมัดระวังตรงนี้ดี ๆ

หนี้สินไม่หมุนเวียน
- ภาระผูกพันผลประโยชน์พนักงาน: เป็นรายการสุดฮิตที่กิจการส่วนใหญ่ต้องมี แต่อยู่ดีๆ รายการนี้หายไปจากหน้างบซะงั้น ซึ่งก็สันนิษฐานได้ว่า เราอาจจะลืมประเมินภาระผูกพันหนี้สินผลประโยชน์พนักงานตามที่กฎหมายกำหนดแรงงานกำหนดนั่นเอง

ส่วนของผู้ถือหุ้น
- ทุนที่ชำระแล้ว: ทุนจดทะเบียนแต่รับชำระยังไม่ครบได้แสดงอย่างถูกต้องหรือไม่ ยกตัวอย่างเช่น จดทะเบียน 1 ล้านบาท แต่ชำระกันจริงถึง 1 ล้านหรือเปล่า ต้องเช็คกันดี ซึ่งข้อมูลตรงนี้ต้องสัมพันธ์กันแบบ บอจ.5 ด้วยนะ
- ทุนสำรองตามกฎหมาย: ถ้าคิดจะจ่ายปันผล อย่าลืมดูว่าเราคำนวณการตั้งสำรองตามกฎหมายหรือยัง และจะต้องแยกแสดงรายการเป็นอีกหนึ่งบรรทัดให้ถูกต้องด้วยนะ
2. งบกำไรขาดทุน
จริงๆ การทำงบกำไรขาดทุนนั้น ไม่ซับซ้อนเท่าไรนัก หากเลือกที่จะทำงบกำไรขาดทุน แบบจำแนกค่าใช้จ่ายตามหน้าที่ ลองมาดูตัวอย่างการนำเสนองบกำไรขาดทุนประเภทนี้กันดู

ข้อสังเกตเวลาจัดทำงบ ในฝั่งของงบกำไรขาดทุน นั่นก็คือ
- รายได้จากการขายหรือการให้บริการ: อย่าลืมแยกประเภทรายได้จากการขายออกจากการให้บริการถูกต้อง และแยกบรรทัดหากมีมูลค่าสูง เพื่อให้ผู้ใช้งบตัดสินใจได้ถูกต้อง
- ต้นทุนและค่าใช้จ่าย : ถ้าเป็นต้นทุนขาย ต้องเกี่ยวข้องกับสินค้าคงเหลือ แต่หากเป็นค่าใช้จ่ายทั่วไป จะเอามาใส่รวมในต้นทุนไม่ได้ เพราะหากทำงบแบบนี้ อัตราส่วนกำไรขั้นต้นเพี้ยนแน่นอนจ้า
- ต้นทุนทางการเงิน: ถ้าเรียกตามภาษาชาวบ้าน มันก็คือ ดอกเบี้ยจ่ายนั่นเอง อย่าลืมแยกออกมาแสดงให้ถูกต้อง เพราะหลายๆ กิจการมีการกู้ยืมเงินจากธนาคารหรือเบิกเงิน OD สิ่งที่ตามมานั่นก็คือ ต้นทุนทางการเงินนั่นเอง
ในส่วนนี้ก็จะเป็นข้อสังเกตคร่าว ๆ สำหรับการจัดทำงบการเงินสุดฮิต ของห้างหุ้นส่วนจำกัด และบริษัทจำกัด ที่นักบัญชีต้องรู้การจัดทำงบการเงินนั้นทำได้ไม่ยาก แต่ถ้าอยากทำงบการเงินอย่างถูกต้องและมีคุณภาพก็ต้องระมัดระวังเรื่องเหล่านี้ด้วยนะคะ
“ไม่เคยปิดงบการเงินได้ทันเวลาเสียที ทำไมสิ้นปีทีไรอดหลับอดนอนเพื่อปิดบัญชีจนถึงวันสุดท้ายตลอด” เพื่อนๆ เคยเจอกับปัญหาแบบนี้แล้วรู้สึกเบื่อวิถีชีวิตนักบัญชีแบบเดิมๆ กันบ้างมั้ยคะ CPD Academy จะมาแชร์ 4 เทคนิคปิดงบการเงินอย่างถูกต้องและทันเวลา
และหากท่านอยากศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับ สิ่งที่ควรระวังในการจัดทำงบการเงินเรื่องอื่นๆ แบบง่ายๆ อย่างนี้ ก็ลองเข้าอบรมในคอร์สพื้นฐานการปรับปรุงและปิดบัญชี ของเราได้ค่ะ
ขอบคุณข้อมูลจาก : https://www.dbd.go.th
อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน
สอบถามได้ที่นี่ Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y