หลังจากที่ทำงานในสายวิชาชีพตรวจสอบบัญชีมานาน เมื่อไม่กี่วันก่อนนุชได้ไปบรรยายในงาน Digital Accounting Conference 2024 ให้กับ FlowAccount ในหัวข้อ “ผู้สอบบัญชีมืออาชีพ ต้องมีอะไรบ้าง?” ซึ่งเป็นหัวข้อที่น่าสนใจมากค่ะและนุชยังตั้งคำถามกับตัวเองอยู่ทุกวันเช่นกันว่า แล้วจริงๆ อาชีพ CPA อย่างเราต้องมีอะไรบ้างนะ ฮ่าๆ
สำหรับวันนี้เลยถือโอกาสมาเล่าในมุมมองของตัวเองให้ฟัง ซึ่งคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์สำหรับผู้สอบบัญชีหลายๆ คนหรือแม้แต่กระทั่งน้องๆ ที่กำลังทำงานในสายวิชาชีพนี้ค่ะ
จากประสบการณ์ส่วนตัวที่ทำงานในสายตรวจสอบบัญชี 15 ปี นุชคิดว่าการที่จะเป็น CPA มืออาชีพได้ ต้องมี 3 เรื่องนี้ค่ะ
หากใครอ่านมาถึงตรงนี้ อยากทำความรู้จักเกี่ยวกับ Auditor คือใคร คลิกอ่านเพิ่มเติมได้เลยค่ะ
1. Mindset
เรื่องแรกเลย “Mindset” หรือ “ทัศนคติ” ของการเป็นผู้สอบบัญชี นุชคิดว่าเป็นเรื่องที่สำคัญมากค่ะ เพราะว่าทัศนคติของเราต่องานที่ทำ จะเป็นตัวกำหนดทิศทางในการทำงาน เปรียบเสมือนเข็มทิศในการทำงานนั่นเอง
ส่วนตัวนุชเองตอนเริ่มต้นทำงานเป็นผู้ช่วยผู้สอบช่วงปีแรกๆ รู้สึกว่า อยากเป็น CPA มาก เพราะสังคมบอกว่า CPA เป็นอาชีพที่มีเกียรติ มีศักดิ์ศรี มีใบประกอบวิชาชีพ เราไม่อดตายแน่นอน! และหน้าที่ของเราก็คือ การหาข้อผิดพลาดและรับรองงบการเงิน ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่เรียนรู้มาจากตำราล้วนๆ
| แต่ในชีวิตจริง 80% ของลูกค้าเกลียด CPA ใช่ค่ะ…นี่เป็นเรื่องจริง เหตุผลเพราะลูกค้าคิดว่า CPA มัวแต่หาข้อผิดพลาด สร้างงานเพิ่มให้กับลูกค้า ซึ่ง ณ เวลานั้น มันอาจจะสายเกินไปเสียแล้ว ยกตัวอย่างง่ายๆ ในเดือนเมษายน ที่ลูกค้าต้องการงบการเงิน CPA เพิ่งมาแจ้งว่ามีรายการผิดพลาดต่างๆ ที่ต้องแก้ไข ซึ่งก็ใกล้จะ Deadline ส่งงบแล้ว และลูกค้าก็คงไม่มีเวลามากนักที่จะมาจัดการกับข้อผิดพลาดต่างๆ |
แต่หลังจากทำงานผ่านไป 4-5 ปี ได้มีโอกาสไปทำงานด้านตรวจสอบบัญชีที่บริษัท Big4 ประเทศสหรัฐอเมริกา สิ่งแรกที่ปะหลาดใจก็คือ ลูกค้ากลับต้อนรับเราเป็นอย่างดี ถามอะไรรีบหาคำตอบให้ และชอบมาเล่าความเป็นมาเป็นไปในบริษัทให้ฟังเสมอ
จนได้มาเรียนรู้จากเพื่อนร่วมงาน ว่าอาชีพผู้สอบบัญชีนั้น จริงๆ แล้ว ไม่ใช่แค่คนที่รับรองงบ หรือหาแต่ข้อผิดพลาดในงบเหมือนที่ตำราบอกไว้
หากแต่เป็นอาชีพที่ต้องให้คำแนะนำแก่ลูกค้า เพื่อให้ธุรกิจของพวกเค้าไปได้ไกลมากกว่าที่เคย ดีกว่าที่เคย ในขณะที่เราเองก็ยังต้องมีความอิสระอยู่ด้วยนั่นเองค่ะ
ถ้าเริ่มต้นด้วย Mindset ที่ว่า CPA เป็นผู้ให้คำแนะนำ ทำให้ต้องวางแผนล่วงหน้าว่าความเสี่ยงที่ลูกค้ามีคืออะไร จะตรวจสอบแบบไหนจึงจะรับรองได้ทั้งงบการเงิน และให้คำแนะนำที่เป็นประโยชน์แก่ลูกค้าได้ด้วย แบบนี้นุชคิดว่าน่าจะเป็น CPA ที่ลูกค้าอยากต้อนรับมากกว่าค่ะ
นอกจากนี้เรื่องวิธีการทำงานแบบ Pro-active ก็เป็นเรื่องสำคัญ ซึ่งหมายถึง การทำงานเชิงรุก ไม่ต้องรอให้ปิดสิ้นปีแล้วถึงจะไปตรวจ แต่ทว่าเตรียมการไปตรวจตั้งแต่เนิ่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการทำ Planning , Interim Testing แล้วเราจะเข้าใจและเข้าถึงลูกค้าได้มากขึ้นด้วยค่ะ
หรือแม้แต่กระทั่งการทำงานแบบ Real-time Audit ซึ่งหากเราสามารถเข้าถึงข้อมูลของลูกค้าได้แบบทันที ทันเวลา เมื่อลูกค้ามีปัญหาอยากปรึกษาก็ให้คำตอบได้ แบบนี้ยิ่งทำให้ข้อผิดพลาดให้งบการเงินน้อยลง แถมยังได้สร้างคุณค่าให้กับลูกค้ามากกว่าการรับรองงบอย่างเดียวเสียอีกค่ะ
2. Skillset
แม้จะมีทัศนคติ (Mindset) ที่ดี แต่ถ้าไม่มีทักษะความสามารถที่อาชีพนี้ต้องการ ก็อาจจะเติบโตในอาชีพนี้ยาก ทักษะที่ดีจะทำให้เราเติบโตแบบยั่งยืน และก้าวกระโดดในวิชาชีพนี้ค่ะ
และทักษะหรือ Skillset ที่นุชคิดว่าจำเป็นสำหรับอาชีพ CPA นี้ จะขอแบ่งออกเป็น 2 ส่วนค่ะ
ส่วนแรกตำราบอกไว้แล้ว
ทุกคนน่าจะรู้อยู่แล้วสำหรับส่วนนี้ เพราะว่าถ้าจะทำงานเป็นผู้สอบบัญชีได้ ต้องมีความรู้ 3 เรื่องหลักๆ ได้แก่
- มาตรฐานบัญชี ในงบแต่ละงบการเงินเราต้องทำความเข้าใจเสียก่อนว่าใช้มาตรฐานบัญชีอะไร เช่น IFRS, TFRS, TFRS for NPAEs, US GAAP ถึงจะเริ่มต้นตรวจสอบได้
- มาตรฐานการสอบบัญชี เป็นคัมภีร์ที่บอกว่าเราจะตรวจสอบแบบไหนถึงจะเจอข้อผิดพลาด รับรองหน้างบตามข้อกำหนดทำอย่างไร
- กฎหมายและภาษี อันนี้ก็เป็นเรื่องที่ CPA ต้องมีความรู้ด้วยเช่นกัน
แต่ทั้งสามเรื่องนี้ ทุกคนน่าจะเข้าใจและอย่างน้อยก็โดนทดสอบความรู้ตอนที่เราสอบ CPA กันไปแล้วจริงไหมคะ แต่การที่เราจะก้าวไปสู่เป้าหมายของการเป็น CPA ได้อย่างยั่งยืนและมั่นคง เราต้องการทักษะอื่นๆ ด้วย ที่ตำราไม่เคยสอนค่ะ
ส่วนที่สอง ทักษะที่ตำราไม่เคยสอน
ในยุคนี้ทักษะที่จำเป็นมากสำหรับ CPA ได้แก่
Data Analysis
Data Analytic คือ ทักษะการคิดวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อมองหาความเสี่ยง และจุดบกพร่องที่มีสาระสำคัญ เพื่อจะได้ไปแก้ไขปัญหาได้ตรงจุด
ยกตัวอย่างเช่น ในอดีตยังไม่มีการขายออนไลน์เกิดขึ้น จำนวนรายการค้าอาจจะมีไม่เยอะ แต่หลังจากที่มี Covid-19 ลูกค้าหลายท่านเริ่มขายผ่านออนไลน์แล้ว ไม่ว่าจะเป็น Shopee, Lazada, Tiktok ทำให้จำนวนรายการค้าเป็นแสนเป็นล้านรายการ
ถ้า CPA ต้องมานั่งสุ่มตรวจเอกสารทีละใบ นุชคิดว่าคงหาข้อผิดพลาดไม่เจอในเวลาอันสั้นเป็นแน่ๆ เสมือนเรางมเข็มในมหาสมุทร
แต่ถ้าเรามีทักษะ Data Analytic ก็จะสามารถช่วยแก้ปัญหาได้ดีขึ้น วิเคราะห์ได้ว่าจากข้อมูลจํานวนมาก มีส่วนไหนที่มีความเสี่ยงและอาจจะมีข้อผิดพลาด แล้วเราค่อยไปเจาะลึกเพื่อตรวจสอบ แบบนี้น่าจะลดเวลาในการทำงานได้เยอะเลยค่ะ
Design Thinking
Design Thinking เกี่ยวข้องกับงานตรวจสอบบัญชีอย่างไร?
โดยปกติแล้ว CPA ต้องเจอกับลูกค้าหลากหลายในแต่ละองค์กร ตั้งแต่ CEO CFO Accounting Manager ไปจนถึงระดับ Operation แล้วถ้าเราไม่ดีไซน์ไว้ก่อนว่าเราอยากจะพูดคุยกับลูกค้าอย่างไร แบบไหน อยากจะขอข้อมูลอะไรบ้าง นั่นหมายความว่า User experience หรือประสบการณ์การทำงานร่วมกันระวังเราและลูกค้าพังแล้ว
เมื่อลูกค้าไม่แฮปปี้ ชีวิต CPA ก็จะวนลูปไปเป็นผู้สอบที่โดนลูกค้าเกลียดตลอดไป
ฉะนั้น การดีไซน์วิธีการทำงานร่วมกับลูกค้า สิ่งที่เราจะสื่อสาร ให้เหมาะสมก็เป็นเรื่องที่สําคัญค่ะ
Critical Thinking
Critical Thinking หรือทักษะการคิดเพื่อแกการทํางาน คือการคิดวิเคราะห์แล้วก็หาทางแก้ 1 ปีมี 4-5 เดือนที่ต้องตรวจสอบอย่างหนักหน่วง ไม่มีเวลาคิดวนลูปแล้วก็แก้ปัญหาไม่จบ ฉะนั้นการคิดเป็นขั้นเป็นตอนแล้วก็หาทางออกให้กับปัญหา หลากหลายปัญหาให้ได้และให้ไว จะช่วยให้ทุกคนสามารถที่จะทํางานได้ดีขึ้นซึ่งนี่คือ Skill ที่จําเป็นมากๆ ในช่วงเวลาสำคัญแบบนี้
Toolset แบบไหนที่ มีประโยชน์
1. Flowaccount
ยกตัวอย่าง เดิมทีนักบัญชีและก็ผู้สอบบัญชีใช้อะไรในการทำงาน Excel ถ้าจะออกหน้ารายงาน ก็ใช้ Word ถ้าจะให้หรูหน่อยก็ใช้ PDF ถ้าจะพรีเซนต์ลูกค้าก็ PowerPoint Microsoft office คือเพื่อนคู่คิดของเรา แต่ในความเป็นจริงแล้ว ปัจจุบันมีเครื่องมือ ต่างๆ มากมาย ที่เราเรียนรู้และสามารถเอาไปประยุกต์ใช้กันได้ ไม่ว่าจะเป็น Flow account การที่จะสามารถ Realtime Audit เมื่อก่อนต้องรอให้ลูกค้าส่งข้อมูล ปัจจุบันสามารถเข้าไปใน Flow account ได้ตลอดเวลา สามารถทําได้ทันทีโดยไม่ต้องรอปลายปี
2. Audit Management System
คือระบบการแทรกกิ้งการทํางานของออดิท ซึ่งเป็นสิ่งที่สมควรลงทุน
3. AI
ปกติผู้สอบบัญชีต้องอ่านสัญญา ซึ่งสัญญามีจำนวนหลายหน้าหลายฉบับ การนำ AI เข้ามาช่วยในการสรุปสาระสำคัญ เป็นประโยชน์อย่างมาก
4. Block Chain
สุดท้าย การเป็น CPA มืออาชีพ ไม่ว่าจะเป็นนักบัญชีหรือว่าเป็นนักศึกษาบัญชีหรือว่าเป็นผู้สอบอยู่แล้ว จะไม่สามารถบอกทุกคนได้ว่าต้องทําอย่าง 1 2 3 4 ถึงจะเป็น CPA มืออาชีพได้แต่ต้องบอกว่ามี Mind Set ที่ถูกต้องหรือที่ดีสําหรับวิชาชีพ Skill Set ที่เหมาะสมในการทํางาน หา Tools set ที่เหมาะสมในการลดภาระ เมื่อเราหา Intersection หรือว่าจุดร่วมของสิ่งนี้ได้ นุชเชื่อว่า ทุกคนน่าจะมอง Value หรือคุณค่าของวิชาชีพของตัวเองเจอ แล้วก็ทุกคนก็ออกแบบได้ด้วยตัวเอง และสุดท้ายนุชหวังว่าทุกคน ที่อยากจะเป็น CPA หรือว่าเป็น CPA อยู่ก็หวังว่า จะทําอาชีพนี้อย่างมีความสุขบนความเสี่ยงที่เรารับได้นะคะ
สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y
