บัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เป็นบัญชีที่ไม่ว่ากิจการเล็กหรือใหญ่ ก็ต้องมีบัญชีนี้ด้วยกันทั้งนั้น สำหรับบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์เอง ธุรกิจ SMEs ทั่วไปมักจะบันทึกบัญชีตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินสําหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ ซึ่งได้กําหนดแนวปฏิบัติไว้อย่างละเอียด โดยอธิบายเกี่ยวกับการรับรู้รายการ การวัดมูลค่า การตีราคาใหม่ ค่าเผื่อการลดมูลค่า เป็นต้น ถ้าใครเคยเรียนเรื่องนี้มาแล้ว แต่ยังไม่มั่นใจว่าเวลาเอาไปใช้งานจริงควรทำยังไงบ้าง เราสรุปมาให้ทุกคนในบทความนี้ บัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์จะมีประเด็นสำคัญที่ต้องรู้มีดังต่อไปนี้
1. ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ สำหรับ TFRS For NPAES คืออะไร
TFRS for NPAES หมายถึง มาตรฐานรายงานทางการเงินสำหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ เช่น บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนที่ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์
ข้อดีของการใช้ TFRS for NPAEs กิจการสามารถปฏิบัติตามได้ง่าย ไม่ซับซ้อน ส่งเสริมให้ผู้ประกอบการจัดทำงบการเงินได้ง่ายขึ้นและเข้าใจงบการเงินได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มความสามารถในการเข้าถึงแหล่งเงินทุนให้ง่ายขึ้นอีกด้วย
ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ คืออะไร ตาม TFRS for NPAEs
- สินทรัพย์ที่มีตัวตน
- มีไว้เพื่อใช้ประโยชน์
- มากกว่าหนึ่งรอบระยะเวลาบัญชี
ถ้าสินทรัพย์ที่เราได้มานั้น เข้า 3 ข้อนี้ ก็ไปต่อในวิธีการรับรู้ราคาทุนในหัวข้อถัดไปเลยค่ะ
2. การรับรู้ และการคำนวณต้นทุนบัญชี ที่ดิน อาคาร และ อุปกรณ์
2.1 การรับรู้ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์
ตามมาตรฐานรายงานทางการเงินสำหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ กล่าวถึง การวัดมูลค่าเมื่อเริ่มแรกไว้ดังนี้
กิจการต้องวัดมูลค่าของรายการที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ที่เข้าเงื่อนไขการรับรู้รายการเป็นสินทรัพย์ โดยใช้ราคาทุน
และส่วนประกอบของราคาทุน ให้เพื่อนๆคิดแบบนี้เลยนะคะ ว่าค่าอะไรที่เกี่ยวข้องกับการจัดหา หรือว่าทำให้สินทรัพย์นั้นพร้อมใช้งาน ให้เพื่อนๆเก็บนำมารวมเป็นราคาทุนของสินทรัพย์ด้วย
ส่วนประกอบของราคาทุน มีดังต่อไปนี้ค่ะ
- ราคาซื้อ
- ต้นทุนทางตรงอื่นๆ
- ต้นทุนประมาณการรื้อถอน
2.2 การคำนวณราคาทุนบัญชี ที่ดิน อาคาร และ อุปกรณ์
การคำนวณราคาทุนบัญชี ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ คือ การเริ่มต้นพิจารณาค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับสินทรัพย์นั้นก่อน แล้วก็มาเช็คว่าเข้าเงื่อนไขราคาทุนของสินทรัพย์ไหม ตัวอย่างการคำนวณราคาทุนของสินทรัพย์ เป็นดังนี้นะคะ
| เครื่องจักรนำเข้ามูลค่า | 1,500,000 | บาท |
| อากรขาเข้า | 60,000 | บาท |
| ค่าขนย้ายจากท่าเรือมายังที่ตั้ง | 20,000 | บาท |
| ค่าเดินทางพนักงานบัญชีไปรับเอกสารการนำเข้า | 2,000 | บาท |
เพื่อนๆ ยังจำส่วนประกอบของราคาทุนกันได้ไหมคะ ทั้งหมดมี 3 ส่วน
มาวิเคราะห์กัน ว่าค่าอะไรบ้างที่สามารถนำมารวมเป็นราคาทุนได้บ้าง
| เครื่องจักรนำเข้ามูลค่า | 1,500,000 | บาท | ราคาซื้อ = เป็นส่วนประกอบของราคาทุน |
| อากรขาเข้า | 60,000 | บาท | ราคาซื้อ = เป็นส่วนประกอบของราคาทุน |
| ค่าขนย้ายจากท่าเรือมายังที่ตั้ง | 20,000 | บาท | ต้นทุนทางตรงอื่นๆ = ส่วนประกอบของราคาทุน |
| ค่าเดินทางพนักงานบัญชีไปรับเอกสารการนำเข้า | 2,000 | บาท | ค่าใช้จ่ายอื่น = ไม่ใช่ส่วนประกอบของราคาทุน |
ราคาทุนของเครื่องจักร = 1,500,000+60,000+20,000 = 1,580,000 บาท
3. การวัดมูลค่าภายหลังการรับรู้รายการ การตีราคาใหม่ ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์
ตามมาตรฐานรายงานทางการเงินสำหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ ได้ระบุไว้ 2 วิธี ซึ่งเราสามารถเลือกวิธีไหนก็ได้ แต่ว่าถ้าเลือกวิธีใดแล้วก็ควรที่จะใช้อย่างสม่ำเสมอ เพื่อข้อมูลจะได้นำไปวิเคราะห์ต่อได้และเปรียบเทียบได้ค่ะ
3.1 กิจการต้องวัดมูลค่าภายหลังการรับรู้รายการ
เราต้องวัดมูลค่าโดยใช้วิธีราคาทุน ด้วยการแสดงราคาทุนที่ดิน อาคารและ อุปกรณ์นั้น หักค่าเสื่อมราคาสะสม และค่าเผื่อการลดลงของมูลค่า ที่กล่าวมานั้น ก็คือวิธีตามปกติที่เราใช้รับรู้ตอนเริ่มแรกค่ะ
3.2 ภายหลังจากการรับรู้รายการ
หากบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ สามารถวัดมูลค่ายุติธรรมได้อย่างน่าเชื่อถือ หลังจากบันทึกบัญชีปรับยอดการรับรู้รายการแล้ว กิจการอาจเปิดเผยมูลค่ายุติธรรมและเกณฑ์ในการกําหนดมูลค่ายุติธรรมในหมายเหตุประกอบงบการเงิน
ส่วนเรื่องการวัดมูลค่าได้อย่างน่าเชื่อถือ ต้องทำอย่างไร ยกตัวอย่างเช่น ใช้ผู้เชี่ยวชาญในการประเมิน หรือ ใช้ผู้ประเมินอิสระ มีการกำหนดการตีราคา ความถี่ที่ในการตีราคาที่เหมาะสม
4. ค่าเผื่อการลดมูลค่า อาคารและอุปกรณ์
ค่าเผื่อการลดมูลค่าที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ คือ การปรับลดมูลค่ากรณีที่มีข้อบ่งชี้ จากการไปประเมินใหญ่ ตรวจใหญ่ ของรายการทรัพย์สินหรือเหตุการณ์ที่มีข้อบ่งชี้ ดังต่อไปนี้
- สินทรัพย์ล้าสมัย / ชำรุด
- สินทรัพย์ที่เปลี่ยนแปลงไปในเชิงลบ
- สินทรัพย์ที่ไม่ได้ใช้งานต่อไปแน่ๆแล้ว
กิจการต้องรับรู้ผลขาดทุนจากการลดมูลค่าของรายการอาคารและ อุปกรณ์ในงบกําไรขาดทุน
หากกิจการสามารถประมาณมูลค่ายุติธรรมได้อย่างน่าเชื่อถือโดยที่ไม่มีต้นทุนสูงมากจนเกินไป (มูลค่ายุติธรรมไม่สูงกว่าราคาตลาดของสินทรัพย์ชนิดนั้นมากเกินไป) และมูลค่ายุติธรรมหักด้วยต้นทุนในการขายรายการที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ ต่ำกว่าราคาตามบัญชีของรายการที่ดิน อาคารและอุปกรณ์
ในกรณีที่ไม่ปรากฏว่ามีข้อบ่งชี้ข้างต้นแล้ว กิจการสามารถบันทึกกลับรายการผลขาดทุนได้ด้วยนะคะ
ตัวอย่างการบันทึกบัญชี
ผลขาดทุนจากการลดมูลค่า
Dr. ขาดทุนจากการลดมูลค่า xx
Cr. ค่าเผื่อการลดมูลค่า xx
เพื่อนๆ ลองสำรวจสินทรัพย์ในกิจการของตัวเองกันเลย สินทรัพย์ของกิจการเรารับรู้ครั้งแรกด้วยราคาทุน และก็ตัดค่าเสื่อมประจำเดือนไปเรื่อยๆ ถูกต้องหรือไม่ และยังมีหัวข้ออื่นๆให้เรียนรู้ เช่น การตีราคา จะเลือกวิธีไหน ราคาทุนหรือตีราคาใหม่ดี แล้วสินทรัพย์ที่มีจะมีข้อบ่งชี้อะไรที่จะต้องตั้งค่าเผื่อการลดมูลค่า อาคารและอุปกรณ์ หรือไม่
พอเห็นแบบนี้แล้ว ยังคงต้องมีงานทำอย่างต่อเนื่องเลยนะคะ
เพื่อนๆสามารถอ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ บัญชีที่ดินอาคารและอุปกรณ์
สรุป! เรื่องควรรู้ บัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์
อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน
Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y
