การอัปเดตความรู้อยู่เสมอ เป็นคุณสมบัติของทั้งผู้ทำบัญชีและผู้สอบบัญชีที่ควรจะมี ที่ต้องอัปเดตอยู่เสมอก็มีเหตุผลนะคะ เพราะว่ามาตรฐานบัญชีที่เราใช้ปฏิบัติงานอยู่ก็มีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอเช่นกัน ทำให้ผู้ใช้งานก็ต้องปฏิบัติตามการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นด้วย บทความนี้เราก็จะหยิบ TFRS 16 สัญญาเช่า ว่าทำไมถึงต้องเปลี่ยนแปลง มีเหตุผลอะไรบ้างนะ
TFRS 16 สัญญาเช่า เป็นประเด็นที่สำคัญของการทำบัญชี เนื่องจากตัวมาตรฐานการรายงานทางการเงินฉบับนี้มีผลบังคับใช้แทน TAS 17 เรื่องสัญญาเช่า และวันที่ถือปฏิบัติจะเริ่มต้นสำหรับกิจการที่มีรอบระยะเวลาบัญชีเริ่มหรือหลังวันที่ 1 มกราคม 2563 เป็นต้นไป
สัญญาเช่าเป็นเรื่องใกล้ตัว การเปลี่ยนแปลงทำให้หลายกิจการได้รับผลกระทบ สิ่งที่เราจำเป็นต้องทำ ณ จุดนี้ คือ ทำความเข้าใจกันก่อนว่าเพราะอะไรกันนะมาตรฐานจึงมีการเปลี่ยนแปลง และเรียนรู้วิธีเอาไปประยุกต์ใช้กับกิจการที่เราดูแลอยู่ ซึ่ง TFRS 16 จะเป็นการบังคับใช้สำหรับกิจการที่เป็น PAEs หรือกิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะเท่านั้นค่ะ
1. TFRS 16 สัญญาเช่า มีประเด็นสำคัญอะไรบ้าง
มาตรฐานที่ถูกยกเลิก มีฉบับไหนบ้าง ?
เรามาดูกันนิดนึงค่ะว่าการ apply ใช้ตัว TFRS 16 เรื่องสัญญาเช่าทำให้มาตรฐานตัวไหนที่ต้องยกเลิกบ้าง?
- TAS 17 สัญญาเช่า
- IFRIC 4 เรื่อง การประเมินว่า ข้อตกลงประกอบด้วยสัญญาเช่าหรือไม่
- การตีความมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 15 เรื่อง สัญญาเช่าดำเนินงาน-สิ่งจูงใจที่ ให้แก่ผู้เช่า
- การตีความมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 27 เรื่องการประเมินเนื้อหาสัญญาเช่าที่ทำขึ้น ตามรูปแบบกฎหมาย
2. สรุปประเด็น TFRS16 ทำไมต้องเปลี่ยน ?
ก่อนอื่น อยากจะยกตัวอย่างให้เพื่อนๆ เห็นภาพง่ายๆ ตามนี้
ตัวอย่าง จากงบการเงินสายการบินแห่งชาติที่เรารู้จักกันดีในนาม บริษัท การบินไทย จํากัด (มหาชน)
ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2561 บริษัทมีเครื่องบินที่ใช้ในการดำเนินงานจำนวน 103 ลำ ประกอบด้วย เครื่องบินของบริษัท (ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์) จำนวน 32 ลำ เครื่องบินภายใต้สัญญาเช่าทางการเงิน (Finance Leases) จำนวน 32 ลำ และเครื่องบินภายใต้สัญญาเช่าดำเนินงาน (Operating Leases) จำนวน 39 ลำ
โดยรายการที่ถูกสะท้อนในงบแสดงฐานะทางการเงินนั้น มีเพียงเครื่องบินของบริษัท และเครื่องบินภายใต้สัญญาเช่าทางการเงิน(Finance Leases) จำนวน 32 ลำ ที่เหลือเครื่องบินภายใต้สัญญาเช่าดำเนินงาน (Operating Leases) นั้น จะแสดงเป็นสัญญาและภาระผูกพันในหมายเหตุประกอบงบการเงิน ดังนี้
สรุปประเด็น TFRS 16
ทุกท่านจะเห็นได้ว่า ยอดภาระผูกพันจำนวนไม่ใช่น้อยกว่า 130,951.42 ล้านบาทนั้น ถูกแสดงเป็นรายการนอกงบการเงิน ตามหลักการของมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 17 (TAS17) ฉบับเดิม ซึ่งถ้าหากผู้ใช้งบไม่ได้อ่านงบอย่างละเอียดก็คงไม่รู้ว่าในอนาคตการบินไทย มีภาระที่ต้องชำระค่าเช่าเครื่องบินสูงถึง 130,951.42 ล้านบาท เพราะตัวเลขเหล่านี้ไม่ได้แสดงเป็นหนี้สินในงบแสดงฐานะการเงินเลย
และนี่แหละค่ะ ก็คือ ตัวอย่างอย่างง่าย เพื่อตอบคำถามที่ว่า ทำไมต้องเปลี่ยนจากมาตรฐานการบัญชีเดิม TAS17 มาเป็น TFRS16 เนื่องจาก TAS17 นั้นทำให้มีรายการนอกงบแสดงฐานะทางการเงิน ที่มีเพียงการเปิดเผยข้อมูลไว้ในหมายเหตุประกอบงบการเงินเท่านั้น ส่งผลให้
- ข้อมูลจากการรายงานทางการเงินไม่สามารถเปรียบเทียบได้
- เมื่อผู้ใช้รายงานทางการเงินต้องการนำข้อมูลมาใช้ ต้องทำการปรับปรุงข้อมูล
- การปรับปรุงให้รายการนอกงบแสดงฐานะทางการเงิน กลับไปแสดงในงบแสดงฐานะทางการเงินนั้นจำเป็นจะต้องใช้ความรู้
- ทำให้เกิดความล่าช้า ซึ่งอาจส่งผลต่อการตัดสินใจของนักลงทุนได้
3. จุดสำคัญเปลี่ยนแปลงจาก TAS 17 เป็น TFRS 16 คืออะไร ?
ในเรื่องของสัญญาเช่าจะมี 2 ฝ่ายเกิดขึ้น ฝ่ายแรกคือฝ่ายผู้ให้เช่า และฝ่ายที่สองคือฝ่ายผู้เช่า ฝ่ายผู้ให้เช่าโดยหลักการแล้วจะไม่เปลี่ยนแปลงสำคัญสำหรับฝ่ายผู้ให้เช่า
แต่สิ่งที่อยากให้โฟกัส คือ ในฝั่งผู้เช่า TFRS 16 มีผลกระทบโดยตรงเลย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสัญญาเช่าดำเนินงาน ในอดีตของ TAS17 จะต้องเปลี่ยนวิธีการรับรู้เข้ามาอยู่ในงบการเงินแล้ว
ลองดูผลกระทบง่ายๆ ในงบแสดงฐานะการเงินจากภาพนี้กัน
ในรายละเอียดของการเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ อาจจะต้องใช้เวลาศึกษากันสักหน่อย
เป็นยังไงบ้างคะ พอได้รู้ถึงการเปลี่ยนแปลงแล้ว แค่อ่านก็ปวดหัวแล้วนะคะ แต่อย่าเพิ่งถอดใจค่ะ ให้ CPD Academy ช่วยทุกท่านเอง โดยเรามีบทความอื่นๆที่ให้เรียนรู้เพิ่มเติมอีก เกี่ยวกับ TFRS16 อีกนะคะ เช่น
สรุปประเด็น TFRS 16 สัญญาเช่า คืออะไร ต่างกับ TFRS for NPAEs อย่างไร
การวัดมูลค่าเริ่มแรกของสัญญาเช่า ตาม TFRS16 สำหรับเรื่องสัญญาเช่า เป็นเรื่องใหม่ของผู้ทำบัญชีและผู้สอบบัญชี สิ่งที่หลายท่านรู้สึกสับสนส่วนมากเป็นวิธีการรับรู้รายการและวัดมูลค่าเพิ่มแรกสำหรับสัญญาเช่าค่ะ
ฝากไว้สำหรับกิจการที่มีสัญญาเช่าเยอะๆ อย่างเช่น การเปิดสาขาขายสินค้าตามห้างสรรพสินค้า แล้วต้องทำสัญญาระยะยาว อย่าลืมพิจารณาในผลกระทบของ TFRS 16 กันด้วยนะคะ
อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน
Line: @cpdacademy
