มาถึงฤดูกาลแห่งการยื่นภาษีเงินได้นิติบุคคลกันแล้วค่ะเพื่อนๆ นักบัญชีคนไหนที่ได้รับหน้าที่ในการคำนวณภาษีประจำปีของกิจการก็คงจะมีเรื่องปวดหัวและงานที่เพิ่มขึ้นมาจากงานบัญชีอย่างแน่นอน ในระหว่างการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล เราเชื่อว่าทุกคนคงเคยได้ยินคำว่า “รายการปรับปรุงทางภาษี” แต่เคยสงสัยไหมว่า รายการปรับปรุงทางภาษีคืออะไร มีอะไรบ้าง ในวันนี้พวกเราจะพาทุกคนมาทำความเข้าใจเรื่องรายการปรับปรุงทางภาษีทุกซอกทุกมุม พร้อมทั้งยกตัวอย่างประกอบ เพื่อให้เพื่อนๆ เอาไปประยุกต์ใช้ในการทำงานนะคะ
รายการปรับปรุงทางภาษีคืออะไร
รายการปรับปรุงทางภาษี คือ รายการที่เป็นรายได้หรือค่าใช้จ่าย ที่กฏหมายภาษีกำหนดให้ใช้สิทธิได้เพิ่ม และไม่ให้ใช้สิทธิทางภาษี ดังนั้น ตอนที่คำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคลจึงจำเป็นต้องปรับปรุงกำไรทางบัญชี (ในสมุดบัญชี) ให้เป็นกำไรทางภาษี เพื่อที่จะคำนวณภาษีที่ต้องชำระได้อย่างถูกต้อง
ก่อนอื่น ทำความเข้าใจแบบง่ายๆ กันก่อนนะคะว่า รายการปรับปรุงทางภาษีแบ่งเป็น 4 กลุ่ม ดังนี้
- รายการที่เป็นรายได้ทางภาษี
- รายการที่ไม่ใช่รายได้ทางภาษี
- ค่าใช้จ่ายต้องห้าม
- ค่าใช้จ่ายที่หักได้เพิ่ม
ทำไมต้องปรับปรุงรายการ
เพื่อนๆสงสัยไหมคะ ว่าทำไมต้องมีรายการปรับปรุงทางภาษีด้วย ทำไมทำงบการเงินมาแล้วอย่างเหนื่อย แต่ตัวเลขกลับต้องมาทำรายการปรับปรุงเพิ่มเติม ทำไมกันนะ
วิชาชีพของเรา ต้องเกี่ยวข้องอยู่กับ 3 องค์กร
1. กรมพัฒนาธุรกิจการค้า
2. กรมสรรพากร
ซึ่งหน้าที่ของแต่ละองค์กร ก็มีหน้าที่แตกต่างกันไป และก็มีข้อกฏหมายที่ต้องปฏิบัติตามไม่เหมือนกัน
- กรมพัฒนาธุรกิจการค้า ทำหน้าที่กำกับดูแลการนำส่งงบการเงินที่จัดทำตามมาตรฐานรายงานทางการเงิน (มาตรฐานบัญชี)
- กรมสรรพากร ทำหน้าที่กำกับดูแลการนำส่งภาษี ตามประมวลรัษฎากร
เมื่อทั้ง 2 องค์กรยึดถือกฏหมายไม่เหมือนกัน ก็จะมีข้อแตกต่างบางข้อ ที่ต้องเกิดเป็นรายการปรับปรุงระหว่างทางบัญชี (จากงบการเงิน) ให้เป็นตัวเลขทางภาษี (เพื่อยื่นภาษีกรมสรรพากร) นั่นเอง
ยกตัวอย่างเช่น
งบการเงิน ต้องนำส่งกรมพัฒนาธุรกิจการค้า แสดงมูลค่าเป็น กำไรสุทธิทางบัญชี
ภ.ง.ด.50 ต้องนำส่งกรมสรรพากร ต้องแสดงมูลค่าเป็น กำไรสุทธิทางภาษี
เราก็ต้องตั้งต้นด้วยงบการเงินที่เรามี คือ
กำไรสุทธิทางบัญชี ปรับปรุงด้วย “รายการปรับปรุงทางภาษี” จะได้เท่ากับ กำไรสุทธิทางภาษี นั่นเอง
ตัวอย่าง 4 รายการปรับปรุงทางภาษีคืออะไร
รายการปรับปรุงทางภาษีทั้ง 4 รายการที่เราเคยเกริ่นไป ความหมายแท้จริงมันคืออะไร และมีตัวอย่างอะไรบ้างที่น่าจะเจอบ่อยๆ ลองมาดูรายละเอียดกันเลย
1. รายได้ทางภาษีมีอะไรบ้าง
รายได้ทางภาษี คือ รายได้ของกิจการที่ต้องนำไปรวมในการคำนวณภาษี
ยกตัวอย่างเช่น การคิดดอกเบี้ยต่ำกว่าราคาตลาดโดยไม่มีเหตุอันสมควร ในทางบัญชีไม่ได้สนใจสิ่งนี้ แต่ในทางภาษีเราต้องบวกเพิ่มเข้าไปเป็นรายได้ทางภาษีด้วย
ลองมาดูคำอธิบายง่ายๆ เรื่องรายได้ทางภาษีกับประเด็นที่ต้องระมัดระวังกันค่ะ
2. รายได้ที่ได้รับยกเว้นทางภาษีมีอะไรบ้าง
รายได้ที่ได้รับยกเว้นทางภาษี คือ รายได้ที่ได้รับสิทธิประโยชน์ในการยกเว้นเงินได้ให้กับกิจการตามที่กฏหมายประกาศและบังคับใช้แล้ว
ยกตัวอย่างเช่น รายได้จากการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ ผลิตผล หรือการให้บริการตามโครงการที่ได้รับส่งเสริม ไม่เกินปริมาณการผลิตต่อปี หรือไม่เกินขนาดของกิจการที่ให้บริการตามที่ระบุไว้ในบัตรส่งเสริม (BOI) หรือ เงินปันผลจากบริษัท เป็นต้น
3. ค่าใช้จ่ายทางภาษีที่หักได้เพิ่มมีอะไรบ้าง
ค่าใช้จ่ายทางภาษีที่หักได้เพิ่ม คือ ค่าใช้จ่ายที่กฏหมายประกาศและบังคับใช้แล้ว เกี่ยวกับค่าใช้จ่ายที่สามารถหักได้เพิ่ม ที่เกิดขึ้นในกิจการ
ยกตัวอย่างเช่น เงินบริจาค ค่าจ้างแรงงาน และก็ยังมีอื่นๆอีกเยอะเลยค่ะ แต่ว่าในแต่ละปีก็จะมีประกาศเพิ่มว่าสามารถใช้สิทธิอะไรเพิ่มได้บ้าง เช่น ค่าซื้อชุดตรวจ ATK ของกิจการ เป็นต้น
4. ค่าใช้จ่ายต้องห้ามทางภาษีมีอะไรบ้าง
ค่าใช้จ่ายต้องห้าม คือ ค่าใช้จ่ายของกิจการที่ไม่สามารถนำมารวมคำนวณภาษีได้
ยกตัวอย่างเช่น ค่าใช้จ่ายส่วนตัว ค่าใช้จ่ายที่ไม่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจ
สรุปอีกครั้งรายการปรับปรุงทั้ง 4 ตัวคืออะไร ลองดูคลิปนี้เพื่อความเข้าใจที่มากขึ้นได้เลย
เมื่อทราบทั้งเกี่ยวกับรายการปรับปรุงทั้ง 4 ข้อแล้ว จะมีอยู่ 2 ข้อนะคะ ที่ถ้าเราไม่ทันได้ระวัง จะทำให้เราเสียภาษีไม่ครบ และถ้าหากถูกสรรพากรตรวจสอบ ก็อาจจะโดนเบี้ยปรับ หรือเงินเพิ่มได้ นั่นคือ
รายได้ทางภาษี และ ค่าใช้จ่ายต้องห้าม
ทำไมต้องระวัง ไปดูตามตารางกันค่ะ ว่ามีผลกระทบอย่างไร
| รายการปรับปรุง | กำไรทางบัญชี | กำไรทางภาษี | ผลต่างภาษี | ความเสี่ยง |
| รายได้ทางภาษี | ไม่บันทึก | รายได้เพิ่มขึ้น | ภาษีเพิ่มขึ้น | มี |
| ค่าใช้จ่ายต้องห้าม | บันทึก | ค่าใช้จ่ายลดลง | ภาษีเพิ่มขึ้น | มี |
| ไม่ใช่รายได้ทางภาษี | บันทึก | รายได้ลดลง | ภาษีน้อยลง | |
| ค่าใช้จ่ายหักเพิ่มได้ | ไม่บันทึก | ค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น | ภาษีน้อยลง |
การที่เราไม่ปรับปรุงรายการ 2 รายการดังกล่าว ทำให้เราเสียภาษีน้อยกว่าความเป็นจริง แบบนี้ทำให้พี่สรรพากรไม่ปลื้มอย่างแน่นอนค่ะ สองรายการนี้จึงเป็นความเสี่ยงของธุรกิจ
ตัวอย่างวิธีการปรับปรุง
เมื่อเราปิดงบการเงินแล้ว ก็ต้องคำนวณหาภาษีเงินได้ที่ต้องชำระ เพื่อนำไปลงบัญชีให้ถูกต้อง เมื่อพิจารณารายการแล้ว พบว่าบัญชีของเรา มีรายการปรับปรุงทางภาษี จะต้องปรับปรุงอย่างไร มาดูกัน
| งบทดลองทางบัญชี | |||
| รายได้ | หัก | ค่าใช้จ่าย | = กำไรสุทธิทางบัญชี |
| ปรับปรุงรายการทางภาษี + รายได้ทางภาษี – ไม่ใช่รายได้ทางภาษี | ปรับปรุงรายการทางภาษี + ค่าใช้จ่ายต้องห้าม – ค่าใช้จ่ายหักเพิ่มได้ | ||
| รายได้ หลังปรับปรุง | หัก | ค่าใช้จ่ายหลังปรับปรุง | = กำไรสุทธิทางภาษี |
| อัตราภาษี | x 20% | ||
| = ภาษีที่ต้องชำระ |
ตารางด้านบนเป็นตัวอย่างการปรับปรุงที่คำนวณแยกระหว่างรายได้และค่าใช้จ่าย จากนั้นปรับปรุงแยกกันไปเลย
แต่ส่วนใหญ่แล้วที่นิยมทำกันเราจะข้ามขั้น โดยตั้งต้นจากกำไรทางบัญชีแบบนี้ค่ะ
ก่อนที่จะจัดทำงบการเงินได้สำเร็จ เราก็ต้องคำนวณภาษีให้ได้ยอดภาษีเงินได้นิติบุคคลที่ถูกต้องและนำไปบันทึกบัญชี เพื่อทำการปิดงบการเงินให้สมบูรณ์ ขั้นตอนของการปรับปรุงรายการทางภาษีนั้น จึงสำคัญมาก เนื่องจากมีผลต่อตัวเลขภาษีที่ต้องส่งกรมสรรพกร และงบการเงินที่ต้องส่งกรมพัฒนาธุรกิจการค้าเลยค่ะ เพราะฉะนั้นเราจึงหวังว่าบทความนี้น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับนักบัญชีทุกท่านนะคะ
ถ้าหากเพื่อนอยากเรียนรู้เพิ่มเติม ขอแนะนำคอร์สเรียน ภาษีเงินได้นิติบุคคล ความรู้เบื้องต้นและประเด็นที่น่าสนใจ นี้เลยค่ะ
อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน
สอบถามได้ที่นี่
Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y
