ความรู้บัญชี

ค่าเสื่อมราคาคืออะไร มีวิธีคิดแบบไหนบ้าง ทำไมนักบัญชีต้องรู้

ค่าเสื่อมราคาคืออะไร มีวิธีคิดแบบไหนบ้าง ทำไมนักบัญชีต้องรู้

สวัสดีค่ะเพื่อนๆนักบัญชี ในอาทิตย์ก่อนๆเราพูดถึงเกี่ยวกับบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์กันมาแล้ว แต่ว่าบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เป็นบัญชีหมวดสินทรัพย์ ก็ยังมีบัญชีที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ คือ บัญชีค่าเสื่อมราคา ในหมวดค่าใช้จ่ายค่ะ ในการคำนวณค่าเสื่อม หากเราใช้โปรแกรมบัญชีส่วนใหญ่ก็จะเป็นการคำนวณแบบอัตโนมัติให้เราอยู่แล้วใช่ไหมคะ แต่ก็จะมีการคำนวณค่าเสื่อมอยู่เพียงแค่ 1 วิธีที่นักบัญชีและนักออกแบบโปรแกรมนิยมใช้กัน แต่วันนี้เราจะพาไปทำความรู้จัก วิธีการคำนวณค่าเสื่อมวิธีอื่นๆกันบ้างค่ะ ว่ามีวิธีอะไรอีกบ้าง

1.ค่าเสื่อมราคา คืออะไร?

ค่าเสื่อมราคา คือ การทยอยรับรู้ค่าใช้จ่ายในบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ ในประเภทของสินทรัพย์ประเภท อาคารและอุปกรณ์ โดยการพิจารณาแยกส่วนกันในสินทรัพย์ที่สามารถแยกอายุการใช้งานได้อย่างชัดเจน หรือแยกออกกันในด้านของประเภทการใช้งาน ค่าเสื่อมต้องคิดอย่างมีระบบตลอดอายุการใช้งาน และ ทบทวนอายุการให้ประโยชน์อย่างสม่ำเสมอ

ค่าเสื่อมราคาคืออะไร
ค่าเสื่อมราคาคืออะไร

การคำนวณค่าเสื่อมราคาต้องคำนึงถึงปัจจัยหลัก 3 สิ่งนี้

  • ราคาทุน
  • มีอายุการใช้งาน
  • ราคามูลค่าคงเหลือ หรือ ราคาซาก

2. วิธีคิดค่าเสื่อมราคา มีวิธีอะไรบ้าง?

ค่าเสื่อมราคานอกเหนือจากวิธีคำนวณแบบเส้นตรงแล้ว มีวิธีอะไรอีกบ้าง มาดูกันค่ะ

  • วิธีเส้นตรง (วิธีที่นิยมใช้กันมากที่สุด)

เป็นวิธีที่รับรู้ค่าเสื่อมราคาในแต่ละปีเท่าๆกัน

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) / อายุการใช้งาน

  • วิธียอดคงเหลือลดลง

เป็นวิธีที่คำนวณค่าเสื่อมราคาทีละปี แล้วลดยอดคงเหลือในการคูณอัตราค่าเสื่อมไปจนถึงปีสุดท้าย
ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง = (อัตราค่าเสื่อมราคา x 2 ) x มูลค่าทางบัญชี

  • วิธีจำนวนผลผลิต

ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ตามจำนวนการผลิต

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีจำนวนผลผลิต = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนที่ผลิตได้ในปี/ปริมาณการผลิตทั้งหมด)

  • วิธีผลรวมจำนวนปี

ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ แต่จะแตกต่างกับวิธี วิธียอดคงเหลือลดลง คือ จะมีความคงที่ในการลดลงมากกว่า

ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีผลรวมจำนวนปี = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนปีที่เหลือ/ผลรวมจำนวนปี)

วิธีคำนวณค่าเสื่อมราคา
วิธีคำนวณค่าเสื่อมราคา

3. ความแตกต่างของแต่ละวิธี จะเลือกใช้วิธีไหนดี?

มี 4 วิธีให้เลือกใช้ได้ ก็ต้องมาพิจารณาว่าจะใช้วิธีการไหน หรือสูตรการคำนวณรับรู้ค่าใช้จ่ายแบบใด ถึงจะเหมาะสมกับธุรกิจของเรากันค่ะ

เพื่อให้เห็นภาพชัดมากขึ้น ยกตัวอย่างการคำนวณค่าเสื่อมเครื่องจักร ดังตัวอย่างต่อไปนี้ค่ะ

ข้อมูลของเครื่องจักร รอบบัญชี 31/12/2565หน่วย
ราคาทุน1,000,000บาท
มูลค่าคงเหลือ100,000บาท
อายุการให้ประโยชน์5ปี
อัตราค่าเสื่อมราคา20%
วันที่เริ่มต้นใช้งาน1 มกราคม 2565
กำลังการผลิตตลอดอายุการใช้งาน
ปีที่ 17,000ชิ้น
ปีที่ 28,000ชิ้น
ปีที่ 315,000ชิ้น
ปีที่ 46,000ชิ้น
ปีที่ 54,000ชิ้น
รวม40,000ชิ้น
  • วิธีเส้นตรง (วิธีที่นิยมใช้กันมากที่สุด)

จากสูตรการคำนวณ ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) / อายุการใช้งาน

เป็นสูตรการคำนวณที่ค่าเสื่อมราคาจะเท่ากับทุกๆปี เหมาะสมกับกิจการทั่วไป เป็นการคำนวณค่าเสื่อมอย่างง่าย แต่ต้องใช้วิธีคิดนี้ไปอย่างสม่ำเสมอนะคะ เพื่อที่จะสามารถนำตัวเลขในงบไปวิเคราะห์เปรียบเทียบได้

ราคาทุน(A)1,000,000บาท
มูลค่าคงเหลือ(B)100,000บาท
มูลค่าทางบัญชีA – B = (C)900,000บาท
อายุการให้ประโยชน์(D)5ปี
ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรงC / D = (E)180,000บาท

ค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรงจำนวน
ปีที่ 1180,000บาท
ปีที่ 2180,000บาท
ปีที่ 3180,000บาท
ปีที่ 4180,000บาท
ปีที่ 5180,000บาท
รวม900,000บาท
  • วิธียอดคงเหลือลดลง เป็นวิธีที่คำนวณค่าเสื่อมทีละปี แล้วลดยอดคงเหลือในการคูณอัตราค่าเสื่อมไปจนถึงปีสุดท้าย ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง = (อัตราค่าเสื่อมราคา x 2 ) x ราคาทรัพย์สิน

ราคาทุน(A)1,000,000บาท
มูลค่าคงเหลือ(B)100,000บาท
มูลค่าทางบัญชี(A)1,000,000บาท
อัตราค่าเสื่อมราคา20%
อัตราค่าเสื่อมราคา x 2(D)40%
ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลง ปีที่ 1C x D = (E)400,000บาท

ค่าเสื่อมราคาวิธียอดคงเหลือลดลงมูลค่าทางบัญชีอัตราค่าเสื่อม (D)ค่าเสื่อมราคาค่าเสื่อมราคาสะสม
ปีที่ 11,000,00040%400,000400,000
ปีที่ 2600,00040%240,000640,000
ปีที่ 3360,00040%144,000784,000
ปีที่ 4216,00040%86,400870,400
ปีที่ 5129,60040%29,600900,000
รวม100,000
  • วิธีผลรวมจำนวนปี ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ ปีแรกๆ จะรับรู้มาก และทยอยรับรู้น้อยลงไปจนถึงปีสุดท้ายค่ะ แต่จะแตกต่างกับวิธี วิธียอดคงเหลือลดลง คือ จะมีความคงที่ในการลดลงมากกว่า ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีผลรวมจำนวนปี = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนปีที่เหลือ/ผลรวมจำนวนปี)

ราคาทุน(A)1,000,000บาท
มูลค่าคงเหลือ(B)100,000บาท
มูลค่าทางบัญชีA – B = (C)900,000บาท
ผลรวมจำนวนปี (1+2+3+4+5)15ปี

ค่าเสื่อมราคาวิธีผลรวมจำนวนปีมูลค่าทางบัญชีจำนวนปีที่เหลือ/ผลรวมจำนวนปีค่าเสื่อมราคาวิธีคำนวณ
ปีที่ 1900,0005/15300,000(900,000 x 5/15)
ปีที่ 2900,0004/15240,000(900,000 x 4/15)
ปีที่ 3900,0003/15180,000(900,000 x 3/15)
ปีที่ 4900,0002/15120,000(900,000 x 2/15)
ปีที่ 5900,0001/1560,000(900,000 x 1/15)
รวม900,000
  • วิธีจำนวนผลผลิต ค่าเสื่อมที่รับรู้จะเป็นค่าเสื่อมราคาที่รับรู้ตามจำนวนการผลิต ตามสูตรดังนี้

ค่าเสื่อมราคาวิธีจำนวนผลผลิต = (ราคาทุน – มูลค่าคงเหลือ) x (จำนวนที่ผลิตได้ในปี / ปริมาณการผลิตทั้งหมด)

ราคาทุน(A)1,000,000บาท
มูลค่าคงเหลือ(B)100,000บาท
มูลค่าทางบัญชีA – B = (C)900,000บาท
กำลังการผลิตตลอดอายุการใช้งาน
ปีที่ 17,000ชิ้น
ปีที่ 28,000ชิ้น
ปีที่ 315,000ชิ้น
ปีที่ 46,000ชิ้น
ปีที่ 54,000ชิ้น
รวม40,000ชิ้น

ค่าเสื่อมราคาวิธีจำนวนผลผลิตมูลค่าทางบัญชีจำนวนที่ผลิตได้ในปี / ปริมาณการผลิตทั้งหมดค่าเสื่อมราคา
ปีที่ 1900,0007,000 / 40,000157,500บาท
ปีที่ 2900,0008,000 / 40,000180,000บาท
ปีที่ 3900,00015,000 / 40,000337,500บาท
ปีที่ 4900,0006,000 / 40,000135,000บาท
ปีที่ 5900,0004,000 / 40,00090,000บาท
รวม900,00040,000 / 40,000900,000บาท

จากที่แสดงการคำนวณค่าเสื่อมราคาของแต่ละวิธีแล้ว สรุปได้ว่า


วิธีที่มีความคล้ายคลึงกัน คือ วิธียอดคงเหลือลดลงและวิธีผลรวมจำนวนปี ที่ค่าเสื่อมราคาปีเริ่มต้นจะมูลค่าสูงและค่อยๆทยอยลดลงในปีหลัง

วิธีที่รับรู้ค่าเสื่อมราคาเท่ากันทุกปี คือ วิธีเส้นตรง เป็นวิธีที่หารเท่ากันทุกปี

และวิธีที่ไม่สามารถคาดการณ์ค่าเสื่อมราคาของแต่ละปีได้ คือ วิธีจำนวนผลผลิต ที่ขึ้นอยู่กับกำลังการผลิตว่าเครื่องจักรจะผลิตได้ปีละเท่าไร

พอทราบความแตกต่างแล้ว เพื่อนๆลองวิเคราะห์ดูนะคะ ว่าการคำนวณค่าเสื่อมราคาแบบไหนที่เหมาะสมกับธุรกิจของเพื่อนๆบ้าง

4. ค่าเสื่อมราคาอยู่ตรงไหนในงบการเงิน

ค่าเสื่อมราคา ถือเป็นส่วนหนึ่งของค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนอันนี้ทุกคนน่าจะทราบกันดีอยู่แล้ว

แต่สำหรับหมายเหตุประกอบงบการเงินต้องเปิดเผยเรื่องค่าเสื่อมไหม เราลองมาดูตัวอย่างนี้กันค่ะ

ในหมายเหตุประกอบงบการเงินเรื่อง “ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์” ตามมาตรฐานรายงานการเงินบอกไว้ว่า ต้องเปิดเผยรายการเคลื่อนไหวของสินทรัพย์และค่าเสื่อมราคาสะสม

อธิบายเป็นภาษาคนง่ายๆ เราขอแบ่งแบบนี้ค่ะ ในตารางการเคลื่อนไหวหมายเหตุงบการเงิน จะมีอยู่ 4 ช่อง ตามนี้

ช่องที่ 1 เป็นราคาทุนที่เพิ่มขึ้น หมายความว่า กิจการได้มีการซื้อสินทรัพย์เข้ามาเพิ่ม สามารถดูได้รายบรรทัดว่ากิจการนั้นซื้อทรัพย์สินประเภทใด หมวดใดเข้ามาเพิ่มในปีบ้าง

ช่องที่ 2 เป็นรายการลดลงของรายการราคาทุน หมายความว่า มีการขายหรือตัดจำหน่ายทรัพย์สินระหว่างปีออกไปค่ะ สามารถดูได้รายบรรทัดว่ากิจการนั้น ขายทรัพย์สินประเภทใด หมวดใดออกบ้างในปี

ช่องที่ 3 เป็นรายการลดลงของค่าเสื่อมราคาสะสม หมายความว่า เป็นการบันทึกบัญชีค่าเสื่อมราคาของสินทรัพย์ที่มีอยู่ของกิจการ

ช่องที่ 4 เป็นรายการเพิ่มขึ้นของค่าเสื่อมราคาสะสม หมายความว่า มีค่าเสื่อมสะสมที่เราตัดออกไปเท่าใดเมื่อมีการขายหรือตัดจำหน่ายทรัพย์สินระหว่างปีค่ะ

ระหว่างปีเกิดอะไรขึ้นบ้าง
ระหว่างปีเกิดอะไรขึ้นบ้าง

จากคำอธิบายในหมายเหตุประกอบงบการเงิน พออ่านแล้วอาจจะดูงงๆ ต้องไปเปิดอ่านเพิ่มเติมข้อนั้น ข้อนี้ แต่ข้อนี้ก็มีความสำคัญมากนะคะ เนื่องจากเป็นการบอกถึงสถานภาพทางการเงิน ว่าสินทรัพย์ที่เรามีอยู่แล้วเพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้นจากการซื้อเงินสด หรือว่าเพิ่มขึ้นจากการกู้ยืม หรือเจ้าหนี้ลิสซิ่ง ซึ่งจะบอกได้ถึงสภาพทางการเงินของกิจการ และภาระในอนาคตที่กิจการจะต้องมีสภาพคล่องพอที่จะจ่ายชำระหนี้ตามกำหนด และอีกข้อคือสินทรัพย์ที่อยู่ในบัญชีที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ นำไปติดหลักประกันกับสถาบันการเงินหรือไม่

รู้ถึง ภาระในอนาคต
รู้ถึง ภาระในอนาคต

ค่าเสื่อมราคามีหลายรูปแบบที่สามารถเลือกให้เหมาะกับแต่ละกิจการ เพื่อนๆสามารถนำวิธีการคำนวณของแต่ละรูปแบบเสนอให้หัวหน้างานหรือผู้บริหาร ทราบถึงค่าใช้จ่ายในแต่ละปีที่จะรับรู้ได้ด้วยนะคะ ก็จะทำให้เพื่อนๆเป็นนักบัญชีที่มีคุณภาพและหายากเป็นการสร้างมูลค่าให้ตัวเองด้วยค่ะ

อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน

สอบถามได้ที่นี่ Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y


เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • เปิดใช้งานตลอด

บันทึกการตั้งค่า