ในประเทศไทย มีกิจการมากถึงกว่า 90% ที่เป็นกิจการไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ หรือที่เรียกว่า NPAEs และกฎหมายกำหนดว่า การทำบัญชีต้องใช้มาตรฐานการรายงานการเงินสำหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (TFRS for NPAEs) อาจจะเรียกกันว่ามาตรฐานชุดเล็ก หรือมาตรฐานฉบับย่อ ซึ่งไม่ซับซ้อนและเข้าใจง่ายกว่ามาตรฐานบัญชีชุดใหญ่
กิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (NPAEs) คืออะไร ?
กิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ ก็คือ พวกห้างหุ้นส่วนหรือบริษัท SMEs ทั่วไป ที่ไม่มีลักษณะดังต่อไปนี้
- กิจการที่มีตราสารทุนหรือตราสารหนี้ของกิจการ ซึ่งมีการซื้อขายต่อประชาชน
- กิจการที่ดำเนินธุรกิจหลักในการดูแลสินทรัพย์ของกลุ่มบุคคลภายนอกในวงกว้าง เช่นสถาบันการเงิน
- บริษัทมหาชน ตามกฎหมายว่าด้วยบริษัทมหาชน
ถึงแม้ว่ามาตรฐานการบัญชีชุดเล็กนี้ จะไม่ยุ่งยากเท่ามาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่ (TFRS for PAEs) แต่ก็ยังมีประเด็นข้อสงสัย หรือคำถามที่มักเกิดขึ้นบ่อยๆ
คำถามที่ว่านั้นมันมีอะไรบ้างเราจะมาพูดคุยกันในบทความนี้ และไขข้อสงสัยไปพร้อมๆ กันค่ะ
คำ 3 คำถามที่เรามักพบบ่อย ๆ เกี่ยวกับตัว NPAEs VS PAEs ลองมาดูกันค่ะว่าคุณสามารถตอบคำถาม 3 คำถามนี้ได้หรือเปล่า ถ้าคุณสามารถตอบคำถามได้ถือว่าคุณผ่านฉลุยแล้วค่ะสำหรับการแบ่งแยกประเภทของ NPAEs และ PAEs และสำหรับการเลือกใช้มาตรฐานอย่างถูกวิธีนะคะ
3 คำถามที่เรามักพบบ่อย ๆ เกี่ยวกับตัว NPAEs VS PAEs
คำถามที่ 1 บริษัทเป็น NPAEs อยู่แล้วอยากเลือกทำบัญชีชุดใหญ่ TFRS for PAEs ได้หรือไม่ ?
คำตอบ ก็คือ หากบริษัทเป็นกิจการไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ หรือ NPAEs อยู่แล้ว แต่ไม่อยากทำตามมาตรฐานการบัญชีชุดเล็ก ก็สามารถเลือกทำบัญชีตามมาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่ (TFRS for PAEs) ได้ค่ะ
ยกตัวอย่าง เช่น บริษัทที่เป็นบริษัทย่อยของบริษัทใหญ่ที่ใช้ PAEs บางครั้งบริษัทแม่อาจจะมีนโยบายให้ใช้มาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่ไปเลย เพราะว่าจะได้ไม่มี Gap หรือข้อแตกต่างระหว่าง PAEs และ NPAEs เวลาที่จัดทำงบการเงินรวมจะได้ไม่ต้องปรับปรุงรายการให้มันยุ่งยาก เป็นต้น
เพราะฉะนั้นสิ่งที่ดีของการเปลี่ยนจากมาตรฐานชุดเล็กเป็นชุดใหญ่สำหรับบริษัทย่อยเหล่านี้ คือประหยัดทรัพยากรในการจัดทำงบการเงินรวมหรือทำงบ Consolidation นั่นเอง
คำถามที่ 2 บริษัทเป็น NPAEs อยู่แล้ว อยู่แล้วอยากเลือกใช้ TFRS for PAEs บางฉบับได้หรือไม่ ?
คำตอบ ของคำถามนี้ค่อนข้างซับซ้อนนิดนึงอยากจะให้พิจารณาเป็นจุด ๆ ไป ซึ่งสิ่งแรกที่เราจะต้องคำนึงก็คือว่ามาตรฐาน PAEs ที่คุณอยากจะเลือกใช้คือ มาตรฐานฉบับไหน
กิจการที่บันทึกบัญชีจัดทำงบการเงินตามมาตรฐานชุดเล็กสามารถเลือกที่จะใช้มาตรฐานชุดใหญ่ได้เท่าที่มาตรฐานชุดเล็กนั้นยอมให้ใช้ เช่น
- มาตรฐานการบัญชี TAS 12 Deferred tax
- มาตรฐานการบัญชี TAS 19 Employee benefit
ทั้ง TAS 12 และ TAS 19 เป็นมาตรฐานที่กระทบเรื่องของการวัดมูลค่าและการรับรู้รายการในบัญชีแต่มาตรฐานบัญชีชุดเล็กยอมได้
ถ้านอกเหนือจากนั้น มาตรฐานชุดอื่นที่กิจการอยากใช้ กิจการต้องมาพิจารณาดูก่อนว่ามันต้องไม่กระทบกับการวัดมูลค่าและการรับรู้รายการ คือ ไม่ได้กระทบการบันทึกเดบิต เครดิตที่เคยบันทึกไว้แล้ว เช่น
- มาตรฐานการบัญชี TAS 7 งบกระแสเงินสด
- มาตรฐานการบัญชี TAS 24 เรื่องการเปิดเผยกิจการที่เกี่ยวข้องกัน
ถ้าสมมติว่าอยากเอามาใช้ผสมกับ NPAEs ก็สามารถทำได้ค่ะ เพราะว่ามาตรฐานการบัญชีเรื่องนี้ไม่ได้ไปกระทบรายการเดบิต เครดิต ที่กิจการเคยบันทึกไว้ แล้ว
แต่สำหรับมาตรฐานการบัญชีฉบับใหญ่บางฉบับ เช่น เรื่องของสินทรัพย์ถาวร ฉบับใหญ่นั้นจะไม่สามารถเอามาผสมกับ NPAEs ได้ เพราะมีเรื่องของการตีมูลค่าสินทรัพย์ ซึ่งมีผลกระทบเกี่ยวกับการวัดมูลค่านั่นเอง
คำถามที่ 3 บริษัทเป็น NPAEs อยู่แล้ว ตัดสินใจใช้ PAEs หลังจากนั้นเปลี่ยนใจอยากกลับมาใช้ NPAEs อีกได้ไหม ?
สำหรับบริษัทที่เป็น NPAEs อยู่แต่ถ้าตัดสินใจจะใช้ PAEs เช่น อยากจะเข้าตลาดหลักทรัพย์ จึงใช้มาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่ (TFRS for PAEs) ไป 2-3 ปี แต่ปรากฎว่า แผนที่จะเข้าตลาดหลักทรัพย์ล้มเลิกแล้ว สุดท้ายอยากจะเปลี่ยนกลับมาใช้ NPAEs สามารถทำได้หรือไม่
คำตอบ ก็คือ สามารถทำได้ เมื่อคุณไม่มีความจำเป็นที่จะต้องใช้ PAEs นั้นแล้ว
สำหรับบริษัทที่เรายกตัวอย่างตรงนี้หมดความจำเป็นแล้ว เพราะว่าความตั้งใจในการเข้าตลาดหลักทรัพย์ไม่มีอยู่แล้ว ดังนั้น ไม่จำเป็นต้องใช้ TFRS for PAEs ต่อไป และสามารถเปลี่ยนกลับมาใช้มาตรฐานการบัญชีชุดเล็กอย่าง TFRS for NPAEs ได้
เหล่านี้คือคำถามหลักๆ 3 คำถามที่หลาย ท่านมักจะมีความสับสน เกี่ยวกับการเลือกใช้มาตรฐารบัญชีชุดเล็ก (TFRS for NPAEs) และชุดใหญ่ (TFRS for PAEs) ลองมาทบทวน 3 คำถามนี้ดูคุณก็จะสามารถเข้าใจมาตรฐานตรงนี้ เลือกใช้มาตรฐานให้ถูกต้อง
และถ้าหากยังมีข้อสงสัย อยากหาความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับมาตรฐานการบัญชีชุดเล็ก (TFRS for NPAEs) แล้วล่ะก็ ลองเรียนรู้ไปพร้อมๆ กันในคอร์ส “TFRS for NPAEs และตัวอย่างประกอบ” และอัพเดททิศทางมาตรฐานกับคอร์ส “รู้จักภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ทั้งระบบ” ได้เลยค่ะ
ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ ถาม-ตอบข้อสงสัย TFRS for NPAEs
อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน
สอบถามได้ที่นี่ Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y
