ความรู้บัญชี

ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานคืออะไร? บันทึกบัญชียังไง?

3 เรื่องต้องรู้เกี่ยวกับ ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน

ใกล้จะสิ้นปีแล้ว นักบัญชีหลายๆ คนน่าจะกำลังเตรียมตัวปิดบัญชีพร้อมทั้งบันทึกประมาณการค่าใช้จ่ายในธุรกิจให้ครบถ้วนใช่ไหมเอ่ย

แต่รู้ไหมคะว่ามีค่าใช้จ่ายรายการนึงที่นักบัญชีกลัวมากๆ เพราะไม่รู้ว่าจะคำนวณอย่างไร และบันทึกบัญชีแบบไหน ซึ่งค่าใช้จ่ายที่ว่าก็คือ “ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน” นั่นเองค่ะ

ในวันนี้ถ้าใครกำลังสงสัยว่ารายการนี้จำเป็นไหมสำหรับธุรกิจ และมีวิธีคิด พร้อมทั้งการบันทึกบัญชีอย่างไร CPD Academy มีคำตอบมาให้ทุกคนค่ะ

ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน คืออะไร?

ผลประโยชน์ของพนักงาน (Employee’s Benefit) หมายถึง สิ่งตอบแทนทุกรูปแบบที่กิจการให้เพื่อแลกเปลี่ยนกับการบริการที่ได้รับจากพนักงานหรือการเลิกจ้าง เช่น โบนัส สวัสดิการ ค่าชดเชยเมื่อไล่ออกจากงาน เป็นต้น

ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน หมายถึง ภาระผูกพันหรือหนี้สินเกี่ยวกับพนักงานที่กิจการต้องจ่ายให้กับพนักงานซึ่งเกิดอาจขึ้นตั้งแต่อดีตสะสมมาจนถึงปัจจุบัน แต่ยังไม่ชัวร์ว่าต้องจ่ายจำนวนเท่าไร และเมื่อไร

ยกตัวอย่างเช่น บริษัทอาจไล่พนักงานออก (ในประวัติศาสตร์ก็มีการทำเช่นนี้อยู่เรื่อยๆ) ซึ่งกฎหมายบอกว่าต้องจ่ายเงินชดเชยเลิกจ้าง แต่ก็ไม่ชัวร์ว่าจะไล่ออกเมื่อไร เลยต้องตั้งประมาณการหนี้สินนี้เอาไว้ในงบการเงินให้เหมาะสมตามที่มาตรฐานบัญชีกำหนด

มาตรฐานบัญชีที่เกี่ยวข้องคืออะไร?

ถ้าจะบันทึกบัญชีให้ถูก เราต้องเข้าใจว่ามาตรฐานการบัญชี ที่เกี่ยวข้องมีอะไรบ้าง?

กิจการมีส่วนได้เสียสาธารณะกิจการไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ
TAS 19
เรื่อง ผลประโยชน์ของพนักงาน
TFRS for NPAEs บทที่ 16 ประมาณการหนี้สิน หนี้สินที่อาจเกิดขึ้น และสินทรัพย์ที่อาจเกิดขึ้น

โดยทั่วไปแล้ว กิจการส่วนใหญ่ในไทย ใช้มาตรฐาน TFRS for NPAEs กันค่ะ ซึ่งเป็นมาตรฐานชุดเล็ก ไม่ซับซ้อนเท่ากับ TAS19

และใน TFRS for NPAEs บทที่ 16 ให้นิยามไว้กว้างๆ ตามนี้

ประมาณการหนี้สิน หมายถึง หนี้สินหรือภาระผูกพันปัจจุบันที่มีความไม่แน่นอนเกี่ยวกับจังหวะเวลาหรือจำนวนที่ต้องจ่ายชำระ

ประมาณการหนี้สินจะต้องรับรู้ก็ต่อเมื่อเป็นไปตามเงื่อนไขทุกข้อต่อไปนี้

1. กิจการมีภาระผูกพันปัจจุบัน ซึ่งเป็นผลจากเหตุการณ์ในอดีตไม่ว่าภาระผูกพันนั้นจะเป็นภาระผูกพันตามกฎหมายหรือภาระผูกพันจากการอนุมาน

2. มีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ที่กิจการจะสูญเสียทรัพยากรที่มีประโยชน์เชิงเศรษฐกิจต่อกิจการเพื่อจ่ายชำระภาระผูกพันดังกล่าว

3. สามารถประมาณจำนวนของภาระผูกพันได้อย่างน่าเชื่อถือ
TFRS for NPAEs บทที่ 16
TFRS for NPAEs บทที่ 16 ให้นิยามไว้กว้างๆ ตามนี้
TFRS for NPAEs บทที่ 16 ให้นิยามไว้กว้างๆ ตามนี้

จำเป็นไหมที่ต้องตั้งหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน?

ถ้ามองผิวเผินไม่ได้คิดลึก หลายคนคงไม่ทันคิดว่า บริษัททั่วไปจะมีภาระที่ต้องจ่ายเงินให้กับพนักงานในอนาคตถึงขนาดที่ว่าต้องตั้งประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานเชียวหรอ

แต่ในความเป็นจริงแล้ว ทุกๆ กิจการมีภาระผูกพันตัวนี้อยู่ ตามกฎหมายที่เรียกว่า พรบ. คุ้มครองแรงงาน ค่ะ แม้ว่าบริษัทไม่มีนโยบายจะจ่ายเงินให้พนักงานก็ตาม แต่เมื่อกฎหมายกำหนด เราก็ไม่อาจละเลยได้

สิ่งต้องรู้ก่อนตั้งหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน คืออะไร?

1. ลูกจ้างเกษียณอายุ หรืออายุครบ 60 ปีต้องจ่ายค่าชดเชยด้วย

ไม่ใช่แค่การจ่ายค่าชดเชยในกรณีไล่พนักงานออกที่ต้องตั้งหนี้สินผลประโยชน์พนักงานตามกฎหมายเท่านั้น

ตาม พรบ. คุ้มครองแรงงาน (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2560 มีข้อความในวรรค 118/1 ว่า นายจ้างต้องจ่ายค่าชดเชยให้แก่ลูกจ้างที่เกษียณอายุ แม้ว่าจะมีการตกลงไว้หรือไม่ก็ตาม

ดังนั้น บริษัทต้องบันทึกประมาณการหนี้สินผลประโยชน์ของพนักงานในงบแสดงฐานะการเงินและรับรู้ค่าใช้จ่ายทันทีในงบกำไรหรือขาดทุนค่ะ ถ้ากำหนดนโยบายเกษียณอายุไว้ก็ยึดตามนโยบาย แต่ถ้าไม่เคยมีนโยบาย ก็จะยึดที่อายุ 60 นั่นเอง

Slide1 6 - CPD Academy
ลูกจ้างเกษียณอายุ หรืออายุครบ 60 ปีต้องจ่ายค่าชดเชยด้วย

2. เงินชดเชยจ่ายให้พนักงานเพิ่มขึ้นตามอายุการทำงาน

พรบ.คุ้มครองแรงงาน ม.118 กำหนดตารางเงินชดเชยพนักงาน ตามอายุงานไว้ดังนี้

ระยะเวลาการทำงานเงินชดเชย
120 วัน แต่ไม่ถึง 1 ปี30 วัน หรือ 1 เดือน
1 ปี แต่ไม่ถึง 3 ปี90 วัน หรือ 3 เดือน
3 ปี แต่ไม่ถึง 6 ปี180 วัน หรือ 6 เดือน
6 ปี แต่ไม่ถึง 10 ปี240 วัน หรือ 8 เดือน
10 ปี แต่ไม่ถึง 20 ปี300 วัน หรือ 10 เดือน
20 ปีขึ้นไป400 วัน หรือ 13.33 เดือน

สังเกตได้ว่า ถ้ายิ่งอายุงานเยอะ ก็มีสิทธิ์ได้รับเงินชดเชยตามกฎหมายในกรณีเลิกจ้างหรือเกษียณเยอะเช่นกัน

ตารางเงินชดเชยพนักงาน
ตารางเงินชดเชยพนักงาน

3. ไม่จำเป็นต้องใช้นักคณิตศาตร์ประกันภัยคำนวณก็ได้ถ้าใช้ TFRS for NPAEs

หลายคนเข้าใจผิดว่าการคำนวณประมาณการหนี้สินพนักงานนี้ต้องมีคนเก่งๆ อย่างนักคณิตศาสตร์ประกันภัยเท่านั้นคำนวณ และต้องเสียค่าใช้จ่ายเยอะแน่ๆ

แต่สำหรับ TFRS for NPAEs แล้วไม่ได้บังคับไว้ เพียงแต่เขียนไว้ว่า ต้องประมาณการให้ดีที่สุดก็พอ

ดังนั้น นักบัญชีเองก็สามารถช่วยผู้บริหารประมาณการหนี้สินตัวนี้ได้ค่ะ

ตัวอย่างการบันทึกบัญชี ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน

ถัดมาเราลองมาดูตัวอย่างการบันทึกบัญชี กรณีมีการตั้งประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานกัน จริงๆ แล้วก็ไม่ได้แตกต่างจากตัวอย่างการบันทึกบัญชี ค่าใช้จ่ายประเภทอื่นๆ เท่าใดนัก เพียงแต่ว่ารายการนี้เราจะต้องปรับปรุงยอดให้สัมพันธ์กับตารางคำนวณประมาณการหนี้สินผลประโยชน์ของพนักงานที่อัปเดตนั่นเอง

  1. ประมาณการเพิ่มขึ้นในปี – จะบันทึกเป็นค่าใช้จ่าย และหนี้สินในงบการเงิน
  2. ประมาณการลดลงในปี – จะบันทึกลดค่าใช้จ่าย และลดหนี้สินในงบการเงิน
  3. จ่ายเงินชดเชยพนักงานที่เกษียณ หรือให้ออก – ลดหนี้เงิน และลดเงินสดในงบการเงิน
บันทึกบัญชี หนี้สินผลประโยชน์พนักงาน
บันทึกบัญชี หนี้สินผลประโยชน์พนักงาน

ข้อควรระวังทางภาษีเกี่ยวกับหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน

เมื่อพูดถึงเรื่องบัญชีแล้ว เราขาดเรื่องภาษีไม่ได้เลยค่ะ เพราะว่าในทางภาษีนั้นแตกต่างกันกับทางบัญชีตามนี้ค่ะ

ปรับปรุงภาษีหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน
ปรับปรุงภาษีหนี้สินผลประโยชน์พนักงาน

และทั้งหมดนี้ก็เป็นเรื่องต้องรู้เกี่ยวกับประมาณการหนี้สินพนักงานค่ะ หวังว่าจะเป็นประโยชน์สำหรับนักบัญชีมือใหม่ และมือเก๋าที่อยากปัดฝุ่นความรู้กันไม่มากก็น้อยนะคะ

อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน
สอบถามได้ที่นี่ Line: @cpdacademy หรือ https://lin.ee/36U1ks0Y

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • เปิดใช้งานตลอด

บันทึกการตั้งค่า